SAO ANH KHÔNG VỀ

CẢM NHẬN VỀ MỘT BÀI THƠ HAY
Tác giả: Nguyễn Thanh Tùng
Bài Thơ “ SAO ANH KHÔNG VỀ” trang 104 trích trong Thi tập TRÁI
CẤM – NXB Hội NV – 2023 của tác giả Đặng Thành Tô ( Lão Say).

Bài Thơ
viết theo thể Lục Bát có 4 khổ với 8 cặp Lục Bát chuẩn chỉnh gọn gàng sâu
lắng.
Nhan đề bài thơ SAO ANH KHÔNG VỀ là một câu hỏi, câu hỏi không có dấu
hỏi, một câu hỏi tu từ, câu hỏi đã được tự trả lời…
“ Em ngồi vá áo cho anh
Rút từ những sợi ngày xanh đời mình
xe niềm hi vọng mong manh
Vá niềm tin một ngày anh sẽ về”

Tác giả Đặng Thành Tô đã hoá thân vào nhân vật trữ tình “Em… Anh” sự cách
xa dằng dặc được khắc hoạ ngay câu thơ đầu, hai nhân vật như một cặp đôi
nhưng cặp đôi ấy cách trở đầu và cuối câu thơ. Một nghịch lý, lẽ ra cặp đôi phải
được cùng nhau chung sống, luôn sát cánh bên nhau để tạo nên hạnh phúc lứa
đôi,Chuyện muôn đời vẫn vậy mà sao họ xa cách nhau, họ chờ đợi nhau, Câu
thơ như một bức hoạ, bức hoạ hoàn hảo về người đàn bà, người vợ cô đơn trong
khắc khoải chờ chồng với niềm hi vọng mong manh nhưng chị vẫn níu vào hy
vọng ấy, chồng chị là anh bộ đội Cụ Hồ đã cùng bao lớp cha anh xẻ dọc Trường
Sơn đi cứu nước . Tác giả vói vai trò của Nghệ sỹ vẽ , đắp một tượng đài bằng
ngôn ngữ “Em ngồi vá áo cho anh”. Những động từ đứng đầu những câu thơ “
Rút”, “Xe”. “ vá”, chỉ công việc vá may thông thường của người đàn bà tằn tiện
chu toàn. Tác giả có sự quan sát tỷ mỷ , tinh tế về hành vi của nhân vật trữ tình,
những động từ chỉ động tác thân quen dung dị, bỗng nhiên được nâng bổng cảm
xúc bằng những khái niệm trừu tượng quá bất ngờ quá thú vị, những động từ
thực được ghép với những khái niệm đẹp mang tính hình tượng cao “ Rút từ
những sợi ngày xanh đời mình”. đâu phải rút những sợi chỉ thông thường, Sợi
ngày xanh đời mình quả thật một nét đẹp hoàn hảo của tâm hồn, có cả một thời
thanh xuân của cuộc đời dồn chắt tình yêu và hạnh phúc vào nỗi nhớ mong . Thế
rồi người vợ ấy, người yêu ấy “Xe niềm hy vọng, vá niềm tin” cứ mỗi động từ
thực đi với một khái niệm kỳ vĩ, tạo nên sự mới lạ cho thơ Lục bát, tạo sự bất
ngờ xen lẫn xót xa cho nhân vật của mình. Vậy thì phải chăng chỉ có tấm chân
tình của người lính của anh bộ đội Cụ Hồ giành cho những người yêu người vợ
của đồng đội mình , tác giả đã thật sự đồng điệu cảm xúc, hoá thân với nhân vật
trữ tình của mình. Cảm xúc của nhà thơ dâng trào sự cảm phục, như mắc nợ
những người đàn bà chờ đợi người yêu thương dằng dặc đến tê tái lòng. Từ láy
tăng nghĩa “ tê tái lạnh lùng” nói lên tất cả không những chỉ sự vò võ cô đơn của

nhân vật trữ tình mà còn chứa đựng cung bậc cảm xúc tột cùng được bật ra bởi
một từ thương ( Thương cho thân gái lạnh lùng năm canh)
Mở đầu khổ thơ thứ 3 được lặp lại hình tượng ban đầu “ Em ngồi vá áo cho
anh” Câu thơ như một điệp khúc tô cho tượng đài, một sự khảng định về lòng
thuỷ chung son sắt của người phụ nữ chờ đợi người yêu, chờ đợi người chồng
trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của dân tộc. Thời gian đằng đẵng dài
không lấy gì đo đếm, thời gian khắc nghiệt không được tính băng năm tháng mà
tính bằng chính người phụ nữ đánh đổi bằng thanh xuân cuộc đời. từ lúc xanh
mái đầu cho tới khi tóc ngả theo màu của năm tháng của nắng mưa của vời vợi
nhớ thương. Niềm thương nỗi nhớ được đo đếm bằng tận cùng những giọt nước
mắt mặn chát , sự sầu muộn lặng lẽ nén chịu không một lời than trách làm cho ta
càng đọc càng đau…
Tình yêu là gì? mà thiêng liêng đến thế. Tình yêu tạc dạ ghi lòng, tình yêu
nam nữ, tình nghĩa vợ chồng không còn là cái riêng nữa mà đã nâng lên bằng
tình yêu tổ quốc, ý thức dân tộc, trách nhiệm gìn giữ sự bình yên cho nhân dân,
bảo vệ chủ quyền độc lập của nước nhà. Tất cả chúng ta mắc nợ, mắc nợ sự hi
sinh của người lính, sự hi sinh của người phụ nữ .
Thề yêu nhau đến trọn đời
Chờ anh dạ vẫn tạc lời đinh ninh
Giặc tan nước đã yên bình
Em thì vẫn đợi, sao anh không về?

Khổ thơ cuối như cao trào về tình yêu, về sự mong mỏi đợi chờ của nhân vật trữ
tình đến phút cuối vẫn nhất nhất thuỷ chung , cũng là cung bậc cảm xúc dâng
trào đến tận cùng sự đau đớn sự day dứt . Câu hỏi lặp lại nguyên vẹn tạo nên
giá trị đầu cuối tương ứng sự chặt chẽ và cân đối cho một bài lục bát trữ tình sâu
lắng. có điều dấu hỏi chấm cuối bài xoáy vào lòng tác giả, lan toả đến độc giả
một trường liên tưởng mới. Dấu hỏi chấm như giọt nước mắt mặn chát của tác
giả , lăn dài trên khoé mắt buồn của nhân vật trữ tình. Bỗng dưng đâu đó sự
đồng cảm dội về ( Mưa cứ rơi dầm dề / ngày cứ dài lê thê/ thì em ơi cứ đợi / Đợi
anh anh lại về…).
Đã từng là người lính vào sinh ra tử, Nhà thơ Đặng Thành Tô may mắn trở
về nhưng còn bao người bạn , đồng đội của anh vĩnh viễn nằm lại nơi thung sâu
rừng rậm với tuổi 20, để lại một nửa cô đơn trên cõi đời này. Có lẽ anh nghẹn
ngào không muốn nhắc tới hai từ chiến tranh, tuy nhiên hình ảnh “ Em ngồi vá
áo cho anh” chính là một bản án cao nhất tố cáo tội ác của chiến tranh. Trong
cuộc chiến thì phụ nữ là người chịu đau khổ nhất, kể từ Đông sang Tây, từ cổ
chí kim không thể nào kể xiết những cuộc chia li đẫm nước mắt mà ca dao còn
lưu giữ. Thật xót xa cho tới tận hôm nay trên trái đất này tiếng súng còn vang

đâu đó, máu còn đổ đâu đó nỗi đau khổ chia ly vẫn còn đâu đó ? Thông điệp này
xin gửi cho cả những kẻ gây tội ác chiến tranh…
Thơ của tác giả Đặng Thành Tô hay, xúc động bao trái tim người đọc, bởi
vì anh có tấm lòng bao dung nhân hậu, vị tha, bởi vì anh là người lính. Tác giả
đã hoá thân, thấu hiểu, cảm thông với số phận của nhân vật trữ tình.Bài Thơ lục
bát đã dựng lên một tượng đài để cho độc giả mãi mãi tri ân các chị các mẹ
những con người bình dị mà vĩ đại.