GỚT VÀ MỤ HÀNG XÓM CỦA GRETCHEN

1/ Đặt vấn đề 

Mụ hàng xóm của Gretchen tên là Marthe Schwerdtlein.

Mụ là một mắt xích không thể thiếu trong Bi kịch của Gretchen( Gretchen Tragoedie).

Mụ khát tình và tham lam , nên cam tâm   làm " nội gián "  cho quỷ,  khiến  Gretchen sập bẫy  tình yêu quỷ ám với Faust.

2 Chân dung mụ hàng xóm của Gretchen

Dưới đây là chân dung của mụ ta .

2 Chân dung mụ hàng xóm của Gretchen.

2.1 Mụ & quỷ

Mụ có người chồng mất tích , gã đã bỏ rơi mụ  (câu 2868). Mụ chỉ muốn giấy xác nhận chứng tử của chồng.

Quỷ Mephistopheles phù phép mang đến cho Mụ  thông tin giả  : chồng Mụ đã chết (câu 2916). Người  chết được chôn cất ở  địa điểm.X .  

Câu 3020 Mụ hẹn gặp với quỷ tại vườn nhà mụ.

2.2 Mụ & Gretchen

Gia đình Margarete tức Gretchen có kinh tế nhỏ bé 

( 3105  Margarete. Ja, unsre Wirthschaft ist nur klein).

Nàng bộc bạch câu 3110

Chúng tôi không có người giúp việc; phải nấu ăn, quét dọn, đan lát Và may vá, và làm việc sớm và muộn; Và mẹ nàng  làm tất cả  3110 Und doch will sie versehen seyn. Wir haben keine Magd; muß kochen, fegen, stricken Und nähn, und laufen früh und spat; Und meine Mutter ist in allen Stücken .

Faust muốn chinh phục và ân ái với Gretchen , nên  đã bí mật  " tặng " hộp trang sức lần 1 cho nàng , nàng đưa cho mẹ , bà lương thiện dâng lại cho nhà thờ.

Faust không bỏ cuộc, tiếp tục bí mật  " tặng hộp trang sức  " cho nàng,

Gretchen khoe với  Mụ hàng xóm  hộp đồ trang sức mới mà Faust " tặng " nàng lần thứ 2, mụ ấy khuyên nàng lần 2  nên giấu hộp trang sức  với mẹ và  bí mật gửi nó ở nhà Mụ .

Mụ đã thông đồng với quỷ  (câu 3015), 

2.3 Mụ & Faust 

Faust được quỷ bày mưu làm nhân chứng thứ 2 về giấy chứng từ cho chồng mụ.

Và được sắp xếp một cuộc gặp buổi tối tại khu vườn của Mụ. ( Câu 3015, 3020).

Mụ đảm bảo với quỷ rằng đưa Gretchen gặp mặt Faust.

Nên có cảnh chàng và nàng hôn nhau ( câu 3410 ).

Bi kịch giết mẹ bắt đầu bằng thuốc ngủ.(3505  Tôi rất vui khi mở chốt cho bạn tối nay ...).

3 Kết cục

Nhờ mắt xích mụ hàng xóm , số phận nàng có bước ngoặt mới.

Từ Margrette bình dân biến thành Gretchen tội phạm., 

 Mụ hàng  xóm làm trung gian , nên Gretchen từ cô gái thánh thiện đã  " lóa mắt " trước Faust  ( chàng đã uống thuốc "cải lão hoàn đồng " của phù thủy ( Hexekueche) và nàng  sa lầy  vào ái tình quỷ ám.

Sau khi gia đình Gretchen tan nát , mẹ chết , anh chết , nàng bị bắt tù , điên dại ôm con quẫn chí giết con ngạt nước.

Nàng bế tắc  bấu víu vào gốc gác từ lòng sùng đạo , Nàng cầu cứu đến Ông Giời,  Và  linh hồn nàng được cứu rỗi.

Mấy nhận xét nông cạn qua Gơt & mụ hàng xóm 

a)Mụ hàng xóm này , tôi thấy " quen quen "  na ná  nhân vật tú bà , hậu duệ chúng vẫn lẩn khuất  trong thời đại mới. Cần có phiên tòa như trong truyện Kiều của Nguyễn Du " báo ân báo oán " ngăn chặn nó.

b ) Gơt có lẽ qua nhân vật mụ hàng xóm cũng .muốn triết lý , là con người ai cũng có khát vong sống hạnh phúc. Chồng mụ mất tích , mụ muốn có giấy chứng tử của gã , qua đó quyền yêu đương của  mụ danh chính ngôn thuận, không phải lén lút . Và sau khi quỷ lừa có giấy chúng tử chồng , mụ đã ghép đôi dù với quỷ. Gớt cho họ hôn nhau.

C) Có lẽ Gớt cũng qua chuyện  mụ này hại Gretchen để chứng minh triết học của ông , con người  có khát vọng sống cao hơn  tất sẽ có lầm lỗi, nhưng Ông Giời chấp nhận tha thứ nếu họ thành thật ăn năn hối lỗi . 

d) Tại phần 1 in 1806 thì Gretchen đã được cứu rỗi, tại phần 2 viết 1832 của Bi kịch Faust,  Gớt cho Gretchen xuất hiện lại  tại câu 12.080, Một người ăn năn khác được gọi là Gretchen . Được bao quanh bởi dàn hợp xướng tinh thần cao quý  ( 12080).

e) Trong kho tàng tục ngữ Đức về Hàng Xóm ( nguồn sprichtworter ueber Nachbar de).

 Tôi thấy có câu:

"Chúng ta chọn bạn bè và  kẻ thù của mình . Ông Giời chọn cho ta Hàng Xóm.

Wir wählen unsere Freunde und Feinde, Gott wählt unsere Nachbarn".

Có lẽ đúng vậy ! Khi ta  đọc thấy  Mụ hàng xóm là do  Ông Giời đã chọn cho Gretchen(  nàng là người yêu của Faust trong Bi kịch này)./.

Thu 2023 tp Đà Lạt mộng mơ