GIỚI THIỆU TẬP THƠ "THÔI ĐÀNH RONG RÊU"

NHƯ TÌM THẤY BÓNG HÌNH MÌNH

Nhân đọc tập thơ: “Thôi đành rong rêu” của nhà thơ Nguyễn Văn
Trình

NHÀ THƠ NGUYỄN VĂN TRÌNH

Trước khi chuyển công tác vào Bà Rịa - Vũng Tàu, tôi làm việc tại Quảng
Trị ngót nghét mười lăm năm. Ở mảnh đất nổi tiếng ấy, tôi thân quen hầu hết giới
văn nghệ sĩ và cánh báo chí. Nhưng với nhà thơ Nguyễn Văn Trình, tôi chưa một
lần gặp mặt, chỉ thỉnh thoảng đọc anh trên tạp chí Cửa Việt và báo Quảng Trị.
Nhân Đoàn văn nghệ sĩ Quảng Trị gồm 15 người vào dự Trại viết tại Nhà
Sáng tác Vũng Tàu giữa tháng 9 năm 2023, tôi mới có dịp gặp nhà thơ Nguyễn
Văn Trình. Giới văn nghệ sĩ sống cởi mở, hướng ngoại cho tâm hồn thoải mái. Đã
không biết thì thôi, biết rồi kết thân nhau ngay, nói cười hỉ hả, phơi hết ruột gan
mình ra. Vì vậy, tôi và nhà thơ gặp nhau bởi một chữ duyên, khi tôi viết về tập thơ:
“Thôi đành rong rêu” của anh cũng bởi một chữ nợ. Duyên nợ ấy có gắn kết suốt
đời và mãi mãi hay không đều do duyên phận.
Đọc tập thơ: “Thôi đành rong rêu” của nhà thơ Nguyễn Văn Trình, gồm 69
bài, mang nhiều chủ đề phong phú, cấu tứ rõ ràng, xúc cảm dâng tràn: Thơ viết về
cha, về mẹ, về tình yêu, về các anh hùng liệt sĩ, về cảnh sát biển, về bộ đội biên
phòng, về người lính thời bình, về dòng sông quê, về biển, về bốn mùa, về nhiều
loài hoa, về thế thái nhân tình, về mái trường và học sinh thân yêu… Thơ anh đầy
tâm trạng, ngân rung theo từng cung bậc tình cảm.
Trước đó nhà thơ Nguyễn Văn Trình đã xuất bản 3 tập thơ riêng: “Mây
trắng bên trời ” Nxb.Thuận Hóa, năm 2011; “Nắng chiêm bao” Nxb. Hội Nhà
văn, năm 2019; “Bóng chiều rơi” Nxb. Hội Nhà văn, năm 2022; Và “Thôi đành
rong rêu” Nxb. Thuận Hóa, năm 2024 - Đây là tập thơ thứ tư của anh. Nhà thơ
Nguyễn Văn Trình vinh dự được nhận các danh hiệu: Giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh,
năm 2004; Kỷ niệm chương vì sự nghiệp Giáo dục, năm 2016; Kỷ niệm chương
Mặt trận Tây Nguyên B3, Sư đoàn 10, Quân đoàn 3, năm 2015; Giải C, giải
thưởng sáng tạo Văn học - Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị, năm 2019 với tập thơ “
Nắng chiêm bao”.
Nghề giáo được xã hội kính trọng, tôn vinh, được ví: Như người làm vườn,
như người đưa đò, như con tằm rút ruột nhả ra tơ, như ngọn nến thắp sáng tri thức,
như người kỷ sư tâm hồn. Là thầy giáo dạy môn Ngữ Văn sống có thủy có chung,

nên thầy giáo Nguyễn Văn Trình không quên viết thơ tặng những ngôi trường Phổ
thông trung học trên quê hương mình mà anh từng đứng lớp, thể hiện sự tri ân. Tôi
như tìm thấy bóng hình mình trong đó, bởi vì tôi và anh có những điểm tương
đồng. Anh và tôi thời còn học cấp Ba dưới mái nhà chung rộng lớn của tỉnh Bình
Trị Thiên, đều có thơ in báo. Nếu như tôi là thầy giáo dạy môn Ngữ Văn trước khi
đi bộ đội: “Tổ quốc dục, tôi bồng súng ra đi/ Tháng năm biên cương ngút trời lửa
đạn/ Đành xa em thơ, xa trang giáo án/ Và vầng trăng thiếu nữ giữa sân trường”
(Thăm mái trường xưa) thì anh đi bộ đội thuộc đơn vị C21 trực thuộc sư đoàn 10,
Quân đoàn 3, đóng quân ở tỉnh Bắc Thái cũ, án ngữ một miền biên giới quan trọng
của vùng Đông bắc Tổ quốc, sau đó đơn vị chuyển vào Tây Nguyên, trước khi anh
làm thầy giáo dạy môn Ngữ Văn. Cả hai chúng tôi cùng cầm súng đánh đuổi bọn
quân bành trướng xâm lược, bảo vệ từng tấc đất biên cương Tổ quốc. Và một điều
rất ngẫu nhiên là cả hai đều ở cùng con đường mang tên của một danh sĩ thời
Nguyễn, tôi ở số chẵn 66 đường Chu Mạnh Trinh, TP Vũng Tàu, còn nhà thơ
Nguyễn Văn Trình ở số lẻ 65B đường Chu Mạnh Trinh, TP Đông Hà.
Các cấp học phổ thông đều học môn Tiếng Việt, học sinh được khám phá cái
hay của nhiều bài thơ, những áng văn chương có giá trị về nội dung và nghệ thuật,
để nuôi dưỡng tâm hồn lành mạnh. Theo nhà phê bình văn học Nga Belinxky:
“Thơ trước hết là cuộc đời, sau đó mới là nghệ thuật”. Vì vậy, trong tập thơ: “Thôi
đành rong rêu”, nhà thơ Nguyễn Văn Trình với vai trò là người thầy giáo giảng
dạy môn Ngữ Văn, ngoài việc truyền thụ kiến thức, tạo cảm hứng học Văn, khơi
dậy niềm đam mê văn chương, mở rộng tầm hiểu biết thế giới bao la, rung cảm
trước mọi hoàn cảnh của cuộc sống muôn màu. Từ đó học sinh yêu môn Văn, yêu
người dạy Văn, và yêu cả nghề dạy Văn. Bên cạnh đó, thầy giáo dạy Văn còn trang
bị cho học sinh những kiến thức ứng xử, dạy làm người có ích, chọn con đường đi
đúng đắn, vì văn học là nhân học. Nên thế mạnh trong thơ Nguyễn Văn Trình viết
về nghề dạy học, với những câu thơ nồng nàn, da diết: “Tôi đã say và cháy hết
mình/ Trên bục giảng với từng con chữ/ …Tôi vẫn nhớ từng trang văn trò viết/ Bài
văn nào cần mực đỏ thầy phê” (Triệu Phong ngày cũ còn đây). Thầy giáo dạy Văn
dạt dào cảm xúc truyền đạt kiến thức văn chương cho học sinh. Còn nhà thơ tâm
hồn bay bổng thăng hoa, sáng tác nên những câu thơ có cánh. Nhưng một lúc nào
đó cũng rất chi li kiểm đếm các sự kiện nổi bật của ngành giáo dục Quảng Trị diễn
ra trong năm mươi năm, vượt qua bao khó khăn để gặt hái thành công về mọi mặt:
“Hôm nay quả ngọt, bông sai/ Giáo dục Quảng Trị, hương nhài thơm danh”
(Trồng người trên đất lửa). Với tâm hồn đa cảm của người thầy giáo làm thơ, trong

một chiều trở gió, anh thơ thẩn tìm về ngôi trường cũ THPT Chế Lan Viên nhặt
tìm kỷ niệm, bùi ngùi nhớ các em học sinh thuở nào, nhớ bóng phượng, gốc bàng,
ghế đá, những giờ say sưa giảng bài, tưởng như còn mới nguyên hôm qua: “Ngôi
trường một thuở yêu thương/ Nhớ bao kỷ niệm còn vương tháng ngày” (Nơi chốn
neo hồn). Bao năm chia xa trường THPT Đông Hà, một ngày trở lại thăm, lòng
ngổn ngang “giữa trăm chiều thương mến”: “Đây bục giảng nơi buồn vui tiết học/
Giọng giảng bài vẫn thao thiết say mê” (Cổ tích tâm hồn). Cả cuộc đời cần mẫn
đưa “khách” sang sông, người “lái đò” khả kính gặp lại người “khách” đặc biệt ở
mảnh đất phương Nam nắng ấm trời trong Nguyễn Xuân Hùng, cựu học sinh
THPT Đông Hà, nay làm phó giám đốc một công ty trong khu công nghiệp Phú
Mỹ, thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Thầy trò gặp nhau sau 27 năm trò ra trường,
mừng vui khôn xiết: “Mùa hạ về, thầy nhớ ngày em đi/ Rời Quảng Trị em vào nơi
Phú Mỹ”. Viết về cô giáo “cắm bản” ở vùng sâu, khổ cực kể sao cho hết, hy sinh
quyền lợi riêng để mở mang tri thức cho các em: “Rưng rưng con đường đến lớp/
Mến người gieo chữ vùng sâu” (Cô giáo vùng sâu). Cũng đề tài này, ngày ấy tôi có
bài thơ đăng báo Quảng Trị: “…Em đi về phía thương, hướng nhớ/ Bao đôi mắt
đen đàn trẻ mong chờ/ Lớp học nhỏ gối đầu con suối nhỏ/ Đêm một mình sóng
sánh ánh trăng mơ/ Đám học trò ghồ ghề tuổi tác/ Thích đi săn hơn đến lớp học
bài/ Bao cánh chữ như bầy chim bay lạc/ Em gọi về gây giống tương lai” (Nơi xa
mặt trời mọc).
Nay tuổi ngoài “lục tuần” nhà thơ Nguyễn Văn Trình vẫn nhớ như in hình
ảnh người cha với công việc đồng áng nặng nhọc, không kể nắng mưa làm ra hạt
lúa, củ khoai mong con ăn học nên người: “Bóng cha cày cấy ngoài đồng/ Mình
cha cặm cụi hết lòng vì con” (Bóng cha). Hình ảnh người mẹ trong thơ anh thật
cảm động, vóc dáng mảnh mai nhưng gánh bao nỗi nhọc nhằn, chăm sóc dạy dỗ
con cái chu toàn: “Mẹ như thân liễu mảnh mai/ Gánh bao khổ cực miệt mài nuôi
con” (Mẹ).
Không có tỉnh thành nào nhiều nghĩa trang liệt sĩ như Quảng Trị. Mộ phần
các anh mênh mang được xếp ngay hàng thẳng lối, như ngày ấy tuổi trẻ các anh
háo hức hành quân ra trận. Các anh yên nghỉ dưới bóng mát đồi thông, có hoa sim
tím biếc, có bông trang đỏ hồng, có khói nhang thơm bảng lảng. Cúi đầu trước anh
linh liệt sĩ, nhà thơ ngậm ngùi tưởng nhớ bao đồng đội nằm lại dọc dài biên giới
Việt - Trung, anh chưa có dịp ra thắp hương: “Nhớ anh, viếng mộ thắp hương/ Để
rơi dòng lệ, giọt sương đầm đìa” (Chiều nghĩa trang). Người lính trực tiếp cầm
súng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc hy sinh đành một nhẽ, nhưng giữa thời bình không

tiếng súng, người lính cũng anh dũng hy sinh khi cứu dân trong cơn lũ quét điên
cuồng, đất đá sạt lở từ trên đồi cao ào ào vùi lấp nhà cửa: “Lính thời bình giữa
muôn vàn gian khó/ Nhiệm vụ nào rồi cũng có hy sinh” (Người lính giữa thời
bình). Viết về đề tài người lính, anh ngợi ca bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, các
chiến sĩ Hải quân nơi tiền tiêu hải đảo xa xôi ngày đêm canh giữ từng tấc đất biên
cương, từng mét vuông biển đảo cho đất nước vẹn toàn, như những bài thơ: “Sóng
ngầm phía Trường sa”, “Sắc tím vùng biên”, “Những tượng đài giữ biển”, “Khát
vọng người lính biển”…
Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, có bốn mùa trong năm. Nhà thơ
Nguyễn Văn Trình đều yêu bốn mùa, bằng những câu thơ lột tả nét đẹp đặc trưng
của từng mùa: Mùa xuân ngàn hoa khoe sắc, chim hót líu lo, cánh én chao liệng
giữa trời quê yên ả: “Cuối chiều cánh én bay mau/ Trời xuân chao liệng rũ nhau
theo đàn” (Xuân về nắng ấm). Mùa hạ nắng nóng oi bức, hoa phượng đỏ cành, hoa
cải vàng tươi, làm cho thi nhân chợt buồn vì tạm xa bục giảng: “Hạ vàng giữa
chốn hương quê/ Cho thêm nhung nhớ, cho đê mê lòng” (Hạ vàng). Mùa thu khí
hậu mát mẻ, từng chùm quả lúc lỉu chín vàng trên cây như mời gọi, trăng thu tròn
vành vạnh treo giữa trời quê, gieo vào tâm hồn nhà thơ một chút buồn man mác:
“Heo may lành lạnh thu về/ Sương giăng bàng bạc chiều quê rầu rầu” (Thu sang).
Mùa đông mưa gió não nề, rét buốt tái tê, làm cho người thơ thổn thức: “Cuối
đông, gió lạnh bên song/ Mưa rơi rả rích cho lòng lạnh hơn/ Chuông chùa vọng
tiếng chập chờn” (Những ngày cuối đông). Tôi đồ rằng, nhà thơ ở mảnh đất “gió
Lào, cát trắng” không ai viết thơ về các loài hoa nhiều, và giàu cảm xúc như nhà
thơ Nguyễn Văn Trình, vì các loài hoa ấy mang ý nghĩa rất lớn trong công việc,
tình yêu và cuộc sống của anh: Hoa hướng dương, hoa cúc, hoa mười giờ, hoa trinh
nữ, hoa bằng lăng, hoa hoàng lan, hoa hồ điệp, hoa hồng, hoa sim, hoa mua …Mỗi
loài hoa có mỗi vẻ đẹp riêng, tôi chỉ điểm qua cái đẹp của hoa cỏ lau trong bài thơ
“Lau trắng ngày đông”. Màu sắc trắng tinh khôi của bông cỏ lau mềm mại lay lay
trong gió, khiến người ta khó cưỡng lại được trước vẻ đẹp của loài hoa mộc mạc
này. Nhà thơ mượn hoa lau nhắc nhớ về mối tình trong trắng: “Chuyện tình ngày
cũ dễ chi/ Cái thời thơ dại những gì nhớ quên” và “Nhớ xưa ánh mắt, nụ cười/
Nhớ bờ lau trắng, thuở người thơ ngây”.
Nhà thơ Nguyễn Văn Trình không chỉ “ngắm hoa, thưởng trà, mơ mộng”,
đôi lúc thơ anh triết lý với đời, rạch ròi thật giả, ngẫm nghĩ điều được mất, tự răn
mình: “Kiếp nhân sinh”, “Có chi mô”, “Lẽ đời nông sâu”, “Đời ngắn lắm”, “Sống
đâu phải”, “Chuyện thật giả”, “Rồi một ngày”, “Thế nhân”, “Tuổi xế

chiều”…mong cho “Người với người sống để yêu nhau” (Tố Hữu). Và những bài
thơ anh viết: Về cô gái Lào, về biển, về tình yêu, về sông quê, về làng xóm…với
thi pháp nhẹ nhàng, dung dị, gần gũi, đi vào lòng người yêu thơ.
Trọn một đời cống hiến cho ngành giáo dục, cho học sinh thân yêu. Ngày
anh rời bục gỉảng về với tổ ấm gia đình chuyên tâm làm thơ, tham gia những đợt đi
thực tế sáng tác. Mấy chục năm gắn bó trường lớp, đồng nghiệp, học sinh nay trở
thành dĩ vãng, anh đành chấp nhận quy luật cuộc sống để tìm niềm vui mới cho
mình: “Tiếng ve nghe vọng bần thần/ Từ cây phượng đỏ, từ cành liễu thanh/ Thư
sinh áo trắng ngày xanh/ Bao nhiêu kỷ niệm thôi đành rong rêu…”
(Thôi đành rong rêu).
Với khuôn khổ bài viết có hạn, tôi chỉ điểm qua những bài thơ nổi trội trong
tập, gửi đến qúy độc giả chia sẻ cùng nhà thơ Nguyễn Văn Trình. Hy vọng tập thơ:
“Thôi đành rong rêu”, người yêu thơ tìm thấy những điều thú vị và sự hấp dẫn
trong đó.

Vũng Tàu, ngày 25 tháng 3 năm 2024
Nhà thơ NGUYỄN XUÂN SANG
Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam

Trưởng Ban Văn học, Hội VHNT Bà Rịa - Vũng Tàu