HẬU NHÀ KHÔNG CÓ BỐ

TẢN MẠN HẬU NHÀ KHÔNG CÓ BỐ

Từ TAN_262 Blogpot.com

Bài thơ và bài bình ngược NHÀ KHÔNG CÓ BỐ được đăng lên CLB NN  nhận được sự quan tâm chia sẻ của bạn đọc. Để rộng đường cho bạn đọc thích thơ ,tác giả viết tiếp bài này.
 1 - TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM.
 Trong một lần về thăm trại trẻ mồ côi thuộc tỉnh Hà Sơn Bình, tác giả Nguyện Thị Mai lúc bấy giờ là cô giáo dạy Ngữ Văn Trường CĐ Sư phạm Hà Sơn Bình đã cảm xúc viết bài thơ  NHÀ KHÔNG CÓ BỐ. Hoàn cảnh của các em trại trẻ mồ côi  đã chạm vào trái tim của tác giả  , éo le ở chỗ cũng chính là hoàn cảnh thực của nhà thơ đã trải qua - Chị cũng không có bố từ năm lên 7 tuổi.. Tuổi thơ chị đi qua không kể xiết sự vất vả để bươn chải  nuôi em , nuôi mình ăn học, thấu cảm hoàn cảnh và bài thơ này ra đời , Nó nhanh chóng được người yêu thơ đón nhận. Lão đây còn giữ bài thơ này in báo từ thời đó ( Lão có tật xấu là đọc báo hay sách , thấy bài nào ngắn ưng í, hữu ích là xé ngay trang đó nhét túi , đỡ hao tiền mua - Có hình bài thơ xé lén báo cơ quan chụp cuối bài) . Cũng từ đây lão Tân này mê thơ lục bát của chị. Sau này thơ chị luôn đoạt giải cao bình chọn hàng năm của Hội Nhà Văn và chị "sòn sòn " cho ra 7-8 tập thơ liền . Cùng với giải thưởng , hình chị được đăng báo . Phải nói là tác giả rất xinh , vẽ đẹp thanh thoát và hiền hậu mê mản ngay cái nhìn đầu tiên. Lão từng xé thơ , đốt thơ thể hiện bỏ thích thơ qua thích...người nhưng mà ngái quá, ngáp thua !
  Bài thơ NHÀ KHÔNG CÓ BỐ đoạt giải nhất cuộc thi thơ do Hội nhà văn và UB chăm sóc sức khỏe - trẻ em tổ chức năm 1992 . Như vậy bài thơ ra đời cách nay gần 30 năm.
2 - BÀI BÌNH THƠ.
Do bài thơ hay nên các nhà phê bình văn học chuyên và không chuyên đã bình . Trong bộ nhớ lão vẫn thuộc hết bài thơ này. Cách nay 6 năm, trên blog Spost lão đem bài thơ này bình ngược nhằm chọc ghẹo một nhà văn nữ đơn thân ở xứ Nghệ. Bài đăng và cũng rôm rả nhận được nhiều ý kiến đa chiều..
 Bài bình ngược lướt qua có thể gây phản cảm , thậm chí xúc phạm chị em ta trong hoàn cảnh NHÀ KHÔNG CÓ BỐ. Nhưng nếu đọc kỹ hơn , chậm lại ta nhận thấy tất cả chỉ là bề mặt con chữ để làm nền cho bài thơ nổi bật hơn. Ngay đầu bài viết , người bình thơ đã có lời cảnh báo là - Bây giờ đọc bài thơ qua cặp kính thấy khác xưa hoàn toàn . Cặp kính là cách nói ẩn dụ về thời gian bài thơ ra đời khi còn chưa đep kính , giờ đến tuổi phải đeo kính đà mấy mươi năm. Thời gian có thể thay đổi mọi thứ , kể cả vòng quay trái đất. Như vậy,  "Thơ hay thời ấy - Bình hay thời nay " như một lời còm của bạn ...... trong bài là chính xác tuyệt đối. Không thể nào chuyện xưa 30 năm trước đem soi thời hiện tại. Thời khó khăn thiếu thốn trăm bề ngày xưa , xưa lắc đem thời no đủ tiện nghi ra để xử gọi là mở lối thoát.  Lời bình có vẻ bất cần, có vẻ ngang tàng nhưng chứa đựng sự thấu cảm phía sau nó. Ví dụ :
 Bơm xe chẳng hiểu cái jun
Rát tay bật lửa đá cùn xăng khô..
Thời nay xài quẹt gas , đi xe tay ga nêu lên đây là ý làm nền cho nỗi khổ chị em ta hồi đó phải như thế. Hoặc sâu xa hơn một tý:
 Nước đun sôi để nguội hoài
Nhà không có bố biết ai pha trà.
Bài bình đề cập với vẻ bất cần là nước đun sôi không pha trà thì để nguội vẫn thường dùng đó thôi. Có vẻ tàn nhẫn. Nhưng sâu hơn một tí nó khơi gợi hình ảnh người phụ nữ  nhà không có bố vẫn cần mẫn đun nước sôi theo thói quen dù để nguội. Phụ nữ lạ lắm. Họ yêu chồng đến khó hiểu. Nhiều phụ nữ vắng chồng thường lấy áo cũ của chồng đắp lên người  mới ngủ được. Thì ra phụ nữ quen mùi chồng. Nước đun sôi để nguội là do quen mùi chồng...
 Những tiểu tiết này nếu bình thơ thông thường NHÀ KHÔNG CÓ BỐ lão có thể mần được. Nhưng đây là bài bình ngược. Nói ngược để ta hiểu sâu thêm cái xuôi, cái ẩn ý là tâm nguyện người viết. Với lại đây là bài thơ viết về trẻ em  chứ không phải viết phụ nữ vắng chồng. Dẫn dụ chuyện người phụ nữ chỉ là thứ phụ gia làm nổi bật bài thơ mà thôi. Điều này có thể thấy rõ là sau khi đọc bài thơ bài bình , nhắm mắt lại thì những gì đọng lại vẫn là hình ảnh NHÀ KHÔNG CÓ BỐ với những chênh vênh trong gia đình chứ không phải là cái vẫy tay dẽo như múa . Còn cảm nhận đến đâu là tùy người đọc.
 Bài bình này được nhà thơ NTTT - Hội viên hội nhà văn VN  ( cũng là thành viên CLB này) và nhà phê bình văn hoc PGS-TS Ngữ văn - Thành viên ban giám khảo nhiều cuộc thi thơ , văn -  bác Vũ Nho thấy hay hay in ra giấy đưa cho tác giả Nguyễn Thị Mai. Xin trích đăng lời bác Vũ Nho : ..."Tôi đã in bài của Duytan Hoang tặng tác giả Nguyễn Thị Mai nhân hội thảo về thơ NTM ngày 26/6/2019 tại Hà Đông. Tôi nói có lẽ đây là bài bình " ngược" duy nhất ở xứ ta mà tôi đọc được! Hay." ( hết trích)- Một người bạn bên quân đội , cũng gửi bài này cho tác giả và anh ấy nhắn tin  : - " Hồi em chuyển bài bình của anh cho chị Mai. Chị ấy đọc xong, vui lắm! Chị ấy bảo, phải là người đọc kỹ, hiểu sâu mới có bài bình phản biện, hay đến như vậy. Hiếm lắm"....
 Người viết cũng chỉ mong có thế là cảm thấy hạnh phúc rồi .