TRỞ LẠI PLEIKU VỚI LỜI BÌNH

        TRỞ LẠI PLEIKU*

                 (Cao Ngọc Thắng)

Mười lăm năm

                 trở lại

Tây Nguyên trống trải

Cao nguyên oải xanh

Màu bazan nhợt nhạt

Bàn chân

            mềm

Những cô gái Ba na, Ê đê...

                                thắc thỏm

Cánh tay lực lưỡng

Chàng trai

              hờ hững

                           chiêng cồng

Hờ hững

              triền sông

Vào phố núi

Tìm

Chiều thu

Mắt ướt

Pleiku

Hoàng hôn

                 rực

Nhuốm

            sắc hồng

Mây

        bảng lảng

                     trời đông

Thức dậy

Lang Biang

                 Lâm Viên

                               Di Linh

                                         Kon Tum

Khát vọng

Mười lăm năm

Trở lại

Lặng lẽ

Tìm

Nắng sớm

              xuân

       10/7/2009.

*Trở lại Pleiku: Thơ Cao Ngọc Thắng, tập Giao mùa-Nxb Hội Nhà Văn-2010.

LỜI BÌNH CỦA TRẦN TRUNG :

Bài thơ như vương nợ, nỗi niềm từ cái tên “ Trở lại Pleiku”; cũng có nghĩa là miền đất Tây Nguyên, với Cao Ngọc thắng đã thành kỷ niệm. Và, giờ đây là “Mười năm trở lại”. Trở lại, mà cũng là tìm lại, tìm về kỷ niệm xưa.

   Bao nhiêu cái nhìn thấy, từ thực tại của hôm nay, như chợt dấy lên, tượng hình lên, trong sự đối sánh ngày nay với ngày qua. Đấy là cảnh sắc ngoại giới:

   “Tây Nguyên trống trải

   Cao nguyên oải xanh

   Màu bazan nhợt nhạt”

  Những con chữ tượng hình, gợi sắc như bất chợt hợp hòa và cộng hưởng, đến xót lòng thấm thía... trong nỗi  tâm trạng của người trở lại.

  Những câu thơ trên, có sự dịch chuyển điểm nhìn-trữ tình của nhà thơ. Vẫn tiếp nối là cảnh quan thiên nhiên, hiển hiện, nhà thơ họ Cao khéo và thật ,dịch di từ không gian “Tây Nguyên trống trải”, đến những điểm gần hơn khi vào phố núi:

   “Vào phố núi

     Tìm chiều thu

      Mắt ướt

      Pleiku”

  Hình như cảnh Pleiku thực tại đã tạo gợi cảm giác buồn lây lan. Bởi,cái buồn, cái gợi, lại  chợt thức dậy cái đã qua-chưa xa:

   “Hoàng hôn

                    rực

     Nhuốm

                sắc hồng

     Mây

              bảng lảng

                          trời đông

     Thức dậy

     Lang Biang

                  Lâm Viên

                           Di Linh

                                      Kon Tum

   Khát vọng”

   Vẻ đẹp cùng sức sống của núi rừng cùng con người Tây Nguyên, những chàng trai, con gái Tây Nguyên hôm nay, dường như cũng đánh thức cảm nhận khác lạ với bao buồn vui. Hình như, đằng sau những câu thơ của Cao Ngọc Thắng còn ẩn chứa bao điều băn khoăn, day dứt cùng nghĩ suy về mảnh đất và con người Tây Nguyên. Chất chứa và đan xen bao cung bậc về Cảnh-Người, của hôm qua và hôm nay trong thơ Cao Ngọc Thắng:

   “Bàn chân

                 mềm

  Những cô gái Ba na, Ê đê

                                     thắc thỏm

   Cánh tay lực lưỡng

   Chàng trai

                 hờ hững

                           chiêng cồng

   Hờ hững

              triền sông”

   Những điều ẩn chứa, day dứt, nhà thơ dường như không cho hiện diện thành câu chữ. Mà, có khả năng lay thức lòng người.

Phải chăng, đấy là phẩm chất và cũng là cái cách theo hướng“ý tại ngôn ngoại” của Cao Ngọc Thắng.

   Năm dòng thơ cuối của “Trở lại Pleiku” có sự  đổi giọng điệu. Và, tất nhiên sự chuyển giọng từ hoài niệm, bâng khuâng trước thực tại... sang giọng điệu khởi sắc, xốn xang, đã tạo hiệu quả, ấn tượng cho gửi gắm tâm tư-Tin vui của nhà thơ :

   “Mười lăm năm

   Trở lại

   lặng lẽ

   Tìm

  Nắng sớm

                 xuân”

   Người thơ sử dụng điệp khúc “Mười lăm năm trở lại”. Nhưng, không khép lại tâm tư trong nỗi buồn, day dứt. Mà, mở ra niềm hy vọng, sự tìm kiếm lặng thầm trong tâm tưởng. Ấy là khi mảnh đất và con người Tây Nguyên rỡ ràng trong vẻ đẹp và sức sống mới cung “Nắng sớm/xuân”. Và, trong sắc màu thanh tân, sáng tươi của một ngày trong lành mới, ta sẽ lại tìm thấy, lại nghe thấy sắc xanh của rừng, sắc đỏ ba-zan; Ta lại hình dung ra hình ảnh những cô gái, những chàng trai Tây Nguyên nhảy múa cùng tiếng cồng chiêng, hân hoan với mùa xuân-thời đại mới.

                 HÀ NỘI, viết 6/ 2010. Chỉnh lại 21/9/2019.