CẢM THỨC THỜI GIAN (TIẾP)

II. Cảm thức thời gian thực/ vật chất

II.1. Dương Kiều Minh được ghi nhận như một trong những nhà thơ có nhiều đóng góp trong quá trình cách tân thơ Việt từ cuối những năm 80, đầu những năm 90 thế kỷ trước. Các tác phẩm thơ của ông gồm: “Củi lửa” (1), “Dâng mẹ” (2), “Những thời đại thanh xuân” (3), “Tựa cửa” (4), đã in trong “Thơ Dương Kiều Minh” (5), “Tôi ngắm mãi những ngày thu tận” (6), “Khúc chuyển mùa” (7) đã in trong “Thơ Dương Kiều Minh” (. Đây là cuốn sách tập hợp đầy đủ nhất các tác phẩm thơ của ông từ trước đến nay.

Có lẽ Dương Kiều Minh là một trong những người hiếm hoi thuộc thế hệ các

nhà thơ hậu đánh Mỹ đã dành trọn cả cuộc đời mình cho sáng tạo thi ca, đặc biệt là quá trình đổi mới thi pháp thơ. Còn những công việc khác đối với ông chẳng qua chỉ là áng mây sà buổi mai. Điều quan trọng là, dường như đã biết trước được ý Trời, nên ông đã lĩnh trọn trách nhiệm cao cả ấy với một tinh thần tự giác cao và thỏa nguyện, để rồi ứng xử với nó một cách hết sức tự nhiên, nghiêm túc và có văn hóa khi ông cầm bút viết nên những dòng thơ như thế này:

“Mẹ ạ!

Giấc mơ con đã đủ đầy cơn gió lành đồng nội

Mương nước ngập tràn, cánh đồng đổ ải

Những đám mây đã đợi con thênh thang trời rộng

Những đám mây đã chở con qua dâu bể cuộc đời

Con nhận thấy giấc mơ dịu dàng vừa đậu xuống

Ðồng loạt vươn bông tiểu li lan”... (9)

Có người bảo, dường như Dương Kiều Minh đã mơ hồ linh nghiệm thấy đây là một sứ mệnh mà ông Trời đã phó thác cho mình để mang theo suốt đời và làm cái để chơi với người. Căn số và Âm vận ấy không phải ai muốn cũng có thể, khi ông Trời chưa phú cho. Nhiều người vẫn bảo rằng thơ cũng như tình yêu. Ấy là duyên số. Đã là duyên số, thì muốn dứt cũng chẳng ra, muốn vơ cũng chẳng vào. Chả thế mà có người hễ đặt bút là thành thơ, nói cũng nên thơ, còn có người hì hụi cả đời làm thơ mà chẳng thành, thậm chí còn gieo họa cho nhân quần.

II.2. Tôi chọn ngẫu nhiên 52 bài thơ, ứng với số tuổi thọ của Dương Kiều Minh, thuộc tất cả các tập đã và chưa xuất bản của ông để đọc. Cảm nhận đầu tiên và cũng là ấn tượng sâu sắc nhất đối với tôi là CẢM THỨC THỜI GIAN TRONG THI PHÁP THƠ của ông ở tất cả các thi phẩm mà tôi đã đọc.

Có 4/52 bài tác giả nhắc tới thời gian một lần:

“Bông loa kèn nở ngang tàng mùa hạ...(10);

Tiếng đầu tiên mẹ gọi giữa trưa nồng (11);

Dâng rực tím vòm bằng lăng nước

em về dãy phố mùa hè (12);

Điềm non nước

hung khí này tụ phát

nửa đêm (13) choàng thức”...

Và có 1/52 bài nhiều nhất, 45 lần Dương Kiều Minh nhắc tới thời gian:

“Tôi tế vọng vầng trăng đầu hạ

vừa cơn mưa mùng 8 tháng tư

để lại nền trời cao trong vời vợi”

...

“Việc vừa hôm qua đã như hoá thạch

mọi chuyện tựa hồ số phận định đoạt

mọi chuyện tựa hồ xoay chuyển gió trời”

...

“Lòng mình gửi cùng thôn dã

rơm rạ theo ta

ngày qua ngày xiết xiết

hơi lạnh đầy đầy vẻ thu chừng mãn

bông hoa không tuổi tên nằm nép bờ quê

con thuyền phơi mờ nắng hanh sau mùa lũ

em gái quê rút rơm tất tả bữa chiều

đường làng um tùm cây dương xỉ

mẹ vừa đám hỏi trở về ngậm miếng trầu cay”

...

“Hẹn với nhà sư, nhà sư nhỡ hẹn

tuần đông chí

đóng cửa ở nhà

trang sách đọc dở, hôm sau

bụi phủ trắng

Sương móc đẽo gọt mòn mỏi

ngã bệnh nằm bệt

dời núi sáu năm cước khí vẫn theo mình

Đời người thấm thoắt

đời người hiu hắt

Người nhà báo tin việc xây cất mộ

nhớ mẹ cha nằm quạnh quẽ cánh đồng quê cũ

nhớ tuổi thơ dạn dày giá rét

người thân, người thân tản mát bên trời

Bái vọng sườn tây nghiêng tuần trăng khuyết

cố gượng sa sầm chiều lạnh

trang giấy chẳng giúp gì

nỗi lòng cuồn cuộn tựa gió không biết từ đâu

tràn lan trên đất”

...

“Mơ trở về cánh đồng vụ cấy trồng áp Tết

đụn khói và lũ trẻ

lo toan cuối năm dồn gương mặt”

...

“mùa xuân mương nước

mùa xuân đất ải

mùa xuân những đống tro trên bãi cỏ ngái nồng mùi khói

Tôi vừa qua giấc mơ theo cậu bé gặp lại mùa xuân của mình”

...

“Cuối chiều đốt trầm gây lại niềm thanh tĩnh

đỉnh hương nghi ngút niềm trần tục

Mối tâm sự ngày một dày đặc rậm rạp

đang ở giữa mùa xuân lòng ngổn ngang bề bộn

Đời người chẳng mấy

gió thổi phất bức rèm mỏng mảnh

ôm hận thời nào cũng có

tóc bạc chẳng chừa ai”

...

“Mang mối cảm hoài người xưa đang bay dần về phía cửa sổ

dằng dặc nỗi niềm kéo dọc thế gian”

...

“Lặng lẽ theo lối mòn ghập ghềnh thung lũng

qua nghĩa địa dân bản, qua nghĩa địa công trường

buồn nẫu ruột bên đường bụi hoa hoang dại mùa xuân nở trắng

đám trinh nữ trải dài

vắng lặng hanh hao ngày xuân ra tết Xứ sở ngang qua đời tôi

mỗi lần hiện trong mơ, lòng không yên ổn

sáng dậy đầm nước mắt”

“Nhớ giao thừa đón xuân mới tới

tôi ngước lễ tế trời

đêm mịt mùng xóm bản”

...

“Sông Nhuệ cuối đông sương khói lan tràn khắp

những chóp nhà, đụn cây, dòng người tuôn không dứt

Sách vở chất chồng

người như người bạn cũ rũ lớp bụi thời gian, trở lại

ngọn lửa lộ dưới màu ố vàng

Ôi những gì quên lãng những gì chợt thấy

bạn cũ

lối xưa

gió lật những quả đồi xơ xớp

Ngọn lửa, vâng, ngọn lửa

niềm tin hiện đỉnh núi ban mai nào đấy

có lẽ lòng mình đã thời gian bụi phủ

Ô con thuyền không mui từ bao giờ lặng lẽ

sông Nhuệ cuối đông nặng chở điều gì”

...

“Giấc mộng còn đây, người anh hùng về đâu

khoảng trời nguyên xưa mây chất chồng chiều xuống

Đêm mênh mông san sát bầu tâm sự

tiếng chim khuya nhắc mình thời vận

thời vận

thời vận

thời vận”...(14)

(CÒN NỮA)