TẢN MẠN SỰ ĐỜI

GS.TSKH. MAI THANH TÂN

Lời dạy của tiền nhân

            MAI THANH TÂN

Từ bao đời nay, các bậc vĩ nhân thường để lại cho hậu thế những câu nói bất hủ. Và tôi muốn ghi lại một số trong những lời dạy quý báu đó

Các bậc tiền nhân đất Việt:

1. Ức Trai Nguyễn Trãi (1380-1442) nói về tình thế xã tắc: “Bên ngoài giặc phương Bắc dòm ngó, gây hấn, lăm le, chỉ chờ thời cơ thuận tiện là nuốt trọn nước ta. Bên trong vua chúa hèn mạt bất tài, không lo chống giặc chỉ lo đàn áp nhũng nhiễu dân, quan lại từ trên xuống dưới tham nhũng nặng nề, khắp làng quê thôn xã cường hào ác bá nhung nhúc đè đầu cưỡi cổ dân”.
2. Quang Trung Nguyễn Huệ (1753-1792) nói về tinh thần dân tộc trước kẻ thù: “Đánh cho để dài tóc, đánh cho để đen răng, đánh cho nó chích luân bất phản, đánh cho nó phiến giáp bất hoàn, đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ”.

3.Nguyễn Trường Tộ (1830-1871) nói về tài năng và quyền lực: “Kẻ không có tài mà có quyền thì muốn người khác cũng không có tài để khỏi lộ cái bất tài của mình rồi làm đủ cách chôn vùi người có tài”.

4. Phan Châu Trinh (1872-1926) có câu: “Nước ta bị diệt vong vì nhiều điều rất tồi tệ. Nhưng tựu trung lại có bốn tội lớn nhất: Một là ngoại giao hẹp hòi. Hai là nội trị hủ bại. Ba là dân trí bế tắc. Bốn là vua thì hèn và dốt còn quan binh trên dưới đều tự tư tự lợi”.

Các bậc tiền nhân trên thế giới:

5. Cố Viêm Vũ, đời nhà Minh,TQ: “Thiên hạ hưng vong, thất phu hữu trách” (天下兴亡,匹夫有责) (Nước nhà hưng thịnh hay suy vong, người dân thường có trách nhiệm).
6. Karl Marx (1818-1883), cha đẻ của CNCS: “Chỉ có súc vật mới có thể quay lưng lại với nỗi đau khổ của đồng loại mà chăm lo riêng cho bộ lông của mình”(Only animals can turn their backs on the suffering of their fellow human beings and take care of their own fur).

7.Montesquieu (1689-1755), nhà tiên tri: “Nếu nhà cầm quyền vừa thi hành luật, vừa tự cho mình là kẻ lập pháp thì họ có thể tàn phá quốc gia bằng những ý chí sai lầm. Nếu họ còn nắm quyền xét xử thì có thể đè nát mỗi công dân theo ý muốn của mình” (If the rulers both enforce the law and consider themselves legislators, they can wreak havoc on the nation with the wrong will. If they are still in power, they can crush each citizen to their will).

8. Aristotle (384-322 TCN), nhà triết học người Hy Lạp: “Giáo dục trí óc mà không giáo dục trái tim thì không phải là giáo dục gì cả” (Educating the mind without educating the heart is no education at all).

9.Winston Churchill (1874-1965), Thủ tướng Anh: “Một dân tộc mà né tránh chiến tranh bằng cách chịu nhục, thì dân tộc ấy sẽ phải lãnh đủ cả hai thứ, cả chiến tranh và sự nhục nhã” (A nation that avoids war by suffering humiliation, will suffer both, war and humiliation).

10. Napoléon Bonaparte (1769-1821): “Thế giới phải chìm đắm trong đau khổ không phải vì tội ác của kẻ xấu, mà là sự im lặng của những người tốt” (The world must be engulfed in suffering not because of the crimes of the bad guys, but the silence of the good people).
11. Nelson Mandela (1918-2013), tổng thống Nam Phi: “Giáo dục là vũ khí mạnh nhất mà bạn có thể dùng để thay đổi thế giới. Để phá hủy bất kỳ quốc gia nào, không cần phải sử dụng đến bom nguyên tử hoặc tên lửa tầm xa. Sự sụp đổ của giáo dục là sự sụp đổ của một quốc gia“ (Education is the most powerful weapon you can use to change the world. Destroying any nation does not require the use of atomic bombs or the use of long range missiles. The collapse of education is the collapse of a nation).
12. Angela Merkel, thủ tướng Đức: “Không có bức tường nào giam giữ con người và hạn chế tự do cao đến nỗi không bị phá vỡ”(There is no wall that imprisons man, and the restriction of freedom can be so high that it cannot be broken).
13. Mark Twain (1835-1910): nhà văn Mỹ: “Thà không mở miệng để người ta chỉ nghĩ anh là kẻ ngu ngốc hơn là mở miệng để xóa hết sự nghi ngờ đó” (It is better not to open your mouth and let people think you are stupid than to open your mouth to clear all doubts).
14. Benjamin Franklin (1706-1790), triết gia Mỹ: “Có nhiều con đường dẫn đến thành công nhưng chỉ có một con đường chắc chắn dẫn đến thất bại đó là cố làm hài lòng người khác” (There are many roads to success, but only one sure road to failure; and that is to try to please everyone else).
15. Mahatma Gandhi (1869-1948), Tổng thống Ấn Độ: “Nếu bạn muốn thay đổi thế giới, hãy bắt đầu từ chính mình” (If you want to change the world, start with yourself).
16. WilliamShakespeare (1564-1616), nhà văn Anh: “Cần có nhiều hơn những gì thể hiện, nói ít hơn những gì mình biết. Kẻ ngốc tự cho mình là thông minh, còn người thông minh biết mình là kẻ ngốc”(Have more than you show, speak less than you know. A fool thinks he's smart, but a smart man knows he's an idiot).
17. John D. Rockefeller (1839-1937), nhà kinh doanh và từ thiện Mỹ: “Nếu bạn muốn thành công, bạn nên tìm ra những con đường mới, thay vì đi trên những con đường mòn của sự thành công được chấp nhận” (If you want to be successful, you should find new paths, instead of walking the accepted paths of success).
18. Albert Einstein (1879-1955), nhà vật lý Đức: “Cái tôi và sự hiểu biết tỷ lệ nghịch với nhau. Hiểu biết càng nhiều, cái tôi càng bé. Hiểu biết càng ít, cái tôi càng to. Giá trị thật sự của con người phải được xác định theo chiều hướng được tự do và không tùy thuộc vào bất cứ ai” (Ego and understanding are inversely proportional. The more knowledge, the smaller the ego. The less knowledge, the bigger the ego. The true value of man must be determined in the sense of being free and not depending on anyone).
19. Princess Diana (1961-1997), vương phi xứ Wales: “Gia đình là thứ quý giá nhất trên thế giới” (Family is the most important things in the wold).
20. Voltaire (1694-1778), sử gia Pháp thời Khai sáng: “Rất khó giải thoát kẻ ngu dốt khỏi xiềng xích mà họ tôn thờ” (It is difficult to free fools from the chains they revere).

21.Benedetto Croce (1866-1952), nhà triết học, sử học và chính trị gia người Ý: “Chúng ta chẳng cần điều to lớn. Cũng chẳng cần những con người vĩ đại. Chúng ta chỉ cần những người lương thiện” (We don't need big things. There is also no need for great people.We just need honest people).

22. Stephen Hawking (1942-2018), nhà vật lý, nhà vũ trụ học người Anh: “Kẻ thù lớn nhất của kiến thức không phải là sự ngu dốt mà chính là ảo tưởng và đề cao quá mức về sự hiểu biết của mình” (The greatest enemy of knowledge is not ignorance but illusion and overestimation of one's understanding).
23. Buddhist Quote: “Thành tựu cao cả nhất chính là lòng vị tha” (The greatest achievement is altruism).