ĐIỂM TỰA CUỐI ĐỜI
LA GIANG
Cuộc đời ông Viên và bà Hồng là những lát cắt xót xa của số phận, hai mảnh đời vỡ nát vô tình va vào nhau giữa dòng chảy khắc nghiệt của cuộc sống. Ở cái tuổi tưởng chừng chỉ còn lại sự cô độc, họ đã tìm được "điểm tựa" trong nhau, chắp vá những tổn thương và xây dựng một góc nhỏ bình yên giữa vô vàn gian truân.
Ông Viên, một người đàn ông từng là thủy thủ tài hoa nhưng lạc lối, gánh trên vai quá khứ đầy lỗi lầm và mất mát. Bà Hồng, một công nhân nhà máy dệt đã qua bao phen dở dang trong tình duyên, vẫn kiên cường đối mặt với cuộc đời. Hai con người tưởng chừng chẳng còn gì để mất, lại thắp lên trong nhau tia hy vọng cuối cùng, cùng chống chọi giữa nghịch cảnh để tồn tại.
Từ khi còn nhỏ, ông Viên sống với ông Đường – người bác ruột và cũng là cha nuôi sau khi cha mất, mẹ đi bước nữa. Ông Đường, vốn là một cựu lính Lê Dương từng chinh chiến nơi đất khách quê người, mang trong mình cả sự cứng rắn của một người lính lẫn sự bất cần của một kẻ đã quen với cuộc sống phiêu bạt. Không có con ruột, ông Đường đặt tất cả tình cảm và kỳ vọng vào Viên, nhưng cách yêu thương của ông lại thiên về chiều chuộng hơn là kỷ luật. Ông không chỉ dung túng những sở thích của Viên mà còn cổ vũ cậu sống phóng khoáng, đôi khi bất cần, với triết lý rằng "đời người chỉ cần tự do và vui vẻ."
Viên lớn lên trong vòng tay bảo bọc và sự nuông chiều đó, trở thành một chàng trai khôi ngô, tự tin nhưng cũng dễ sa đà vào những thú vui hưởng thụ. Khi bắt đầu công việc thủy thủ, Viên bước vào môi trường sông nước – nơi những chuyến đi dài ngày, những cảng sông xa lạ và sự tự do không ràng buộc khiến anh càng thêm ngạo mạn và phóng túng. Những ngày tháng rong ruổi trên tàu "pha sông biển," Viên dần quen với cuộc sống phóng túng: những buổi tiệc tùng bên bờ sông, những lần "thử sức" với những trò cá cược, và cả việc liều lĩnh trục lợi bằng cách ăn cắp hàng hóa vận chuyển.
Lối sống buông thả đó không chỉ là hệ quả từ sự nuông chiều của ông Đường mà còn từ cảm giác thiếu hụt gia đình. Không có sự nghiêm khắc hay hướng dẫn đạo đức vững chắc, Viên dần đánh mất sự cân bằng trong cuộc sống. Những gì ông Đường nghĩ là "cho cháu một cuộc sống tự do" lại vô tình trở thành chiếc bẫy kéo Viên vào những sai lầm khó sửa.
Khi đối mặt với tù tội và sự sụp đổ của gia đình sau này, ông Viên từng ngẫm lại những ngày tháng tuổi trẻ. Trong những khoảnh khắc hiếm hoi, ông nhớ đến ông Đường – người cha nuôi đã yêu thương ông hết lòng nhưng cũng không đủ nghiêm khắc để giúp ông xây dựng một bản lĩnh sống vững vàng. Những ký ức đó không chỉ là sự tiếc nuối mà còn là bài học đau đớn về giá trị của kỷ luật và trách nhiệm. Ông Viên từng là chàng trai hào hoa nổi tiếng của làng Vị Khê, nơi mỗi cánh hoa đều được nâng niu như niềm tự hào của vùng đất. Thanh xuân của ông gắn liền với tình yêu rực rỡ cùng bà Đào, một mỹ nhân nức tiếng bên dòng sông Đào. Cuộc hôn nhân giữa ông Viên và bà Đào tưởng như viên mãn khi họ có với nhau ba người con, nhưng những ngày tháng đẹp đẽ ấy nhanh chóng phai nhạt. Lối sống ăn chơi và sự bất cẩn trong công việc đã đẩy ông vào vòng lao lý. Những năm tháng tù tội không chỉ tước đi tự do của ông mà còn làm rạn nứt gia đình. Khi trở về, ông đối mặt với sự khinh miệt, những vết nứt không thể hàn gắn đã khiến ông và bà Đào đường ai nấy đi. Từ đó, ông sống cuộc đời lang thang, không nhà cửa, không nơi nương tựa, dần trở thành cái bóng mờ nhạt trong ký ức của con cái.
Bà Hồng, trái lại, không có một tình yêu huy hoàng nào để nhắc lại. Là công nhân nhà máy dệt Nam Định, bà đã quen với sự cơ cực và cô đơn. Sau những mối tình tạm bợ không đi đến đâu, bà sống một mình, lặng lẽ gom góp từng đồng trợ cấp ít ỏi để mưu sinh. Cuộc sống bà khép lại trong sự tủi hờn nhưng vẫn không làm mờ đi sự kiên nhẫn và lòng bao dung vốn có.
Số phận đưa đẩy hai con người ở đáy vực cuộc đời gặp nhau bên bờ sông Hồng. Cùng chung hoàn cảnh cơ cực, họ bắt đầu một cuộc sống chung trong túp lều dựng tạm giữa bãi đất hoang ven sông. Từ hai mảnh đời tưởng chừng chẳng còn gì để mất, ông Viên và bà Hồng dần trở thành chỗ dựa cho nhau, bắt đầu hành trình tìm lại ý nghĩa trong những ngày tháng cuối đời.
Trong túp lều bỏ hoang bên bờ đê sông Hồng, ông Viên và bà Hồng sống những ngày tháng thiếu thốn cả vật chất lẫn sự an ủi tinh thần. Mái lều dựng tạm bằng những vây ngô khô, rơm, rạ vá víu không đủ che mưa chắn gió, những đêm lạnh buốt thấm sâu vào da thịt hai con người già yếu. Bữa cơm chỉ toàn rau dại hái ở bờ sông, thêm con cua, con tép nhỏ mò được dưới ruộng, vừa đạm bạc vừa thấm mùi cay đắng của số phận. Cái nghèo đeo bám như một vết thương hở, khiến họ không chỉ chịu cảnh thiếu thốn mà còn bị người đời nhìn bằng ánh mắt khinh miệt. Họ là hai "kẻ lạc loài," một ông già từng tù tội và một người đàn bà không chồng con nương tựa, sống dựa vào nhau như hai cái bóng lặng lẽ bên lề cuộc đời. Nhưng giữa những lời gièm pha, sự ghẻ lạnh của xã hội, họ vẫn ở bên nhau, dùng chút hơi ấm cuối đời để sưởi ấm cho nhau, như hai ngọn đèn leo lét cố chống chọi trước gió bão cuộc đời.
Cuộc sống của họ không tránh khỏi ánh mắt thương hại hay những lời gièm pha từ bên ngoài. Thế nhưng, trong túp lều nhỏ ấy, có một tình yêu chân thành, giản dị mà bền bỉ – như những ngọn cỏ ven sông dù nhỏ bé nhưng vẫn vươn mình trước gió. Đó là minh chứng rằng giữa nghịch cảnh, con người vẫn có thể tìm thấy hạnh phúc từ sự sẻ chia, lòng cảm thông và sự gắn bó sâu sắc.
Ban đầu, sự xuất hiện của bà Hồng trong cuộc đời ông Viên bị các con ông phản ứng dữ dội. Họ xa lánh, khinh miệt bà, cho rằng bà chỉ lợi dụng ông để có chỗ dựa khi về già. Những lời đàm tiếu, ánh mắt khinh thị và thái độ lạnh nhạt không chỉ hướng về bà Hồng mà còn cả ông Viên, người mà họ cho là đã tự đưa mình vào hoàn cảnh bẽ bàng ấy. Không thể chịu đựng được sự đàm tiếu của những người độc miệng ở vùng quê, hai ông bà dắt nhau lên thành phố ở tạm nơi bỏ hoang của khu tập thể nhà máy khoảng hơn 10 mét vuông,
***
Trong căn nhà nhỏ hẹp được dựng tạm từ những phên tre nứa tận dụng, ông Viên và bà Hồng dìu dắt nhau sống qua ngày. Căn nhà, nằm lọt thỏm giữa hai bức tường cũ kỹ của hai cơ quan, như biểu tượng cho cuộc đời lặng lẽ và nép mình của họ. Không điện, không nước, mọi sinh hoạt đều xoay quanh những bữa cơm đạm bạc. Đồng tiền trợ cấp ít ỏi của bà Hồng là nguồn thu nhập chính, vừa để duy trì cuộc sống, vừa lo toan thuốc thang cho ông Viên khi sức khỏe ông ngày càng suy kiệt.
Khi ông Viên lâm trọng bệnh, hơi thở ngày một yếu ớt, bà Hồng cuống cuồng đưa ông đi cấp cứu. Trong túi chỉ còn vài đồng lẻ, bà phải nhờ sự thương tình của bà con khối phố để góp lại một ít tiền đưa ông đến bệnh viện. Con đường đến viện dài đằng đẵng, mỗi nhịp xe lăn bánh là một nhịp tim bà thắt lại vì lo sợ. Nhưng khi đến nơi, số tiền ít ỏi ấy chẳng thấm vào đâu so với chi phí điều trị. Bà chạy vạy khắp nơi, hỏi vay từng người quen, nhưng chẳng ai giúp được. Cuối cùng, bệnh viện không thể giữ ông Viên lại, đành trả ông về nhà vì không có đủ tiền chi trả.
Nhìn ông Viên được đẩy ra khỏi phòng cấp cứu trên chiếc cáng cũ kỹ, bà Hồng chỉ biết cắn chặt môi để không bật khóc. Lưng còng xuống thêm vì gánh nặng, bà một lần nữa trở thành điểm tựa cho ông, dẫn ông trở về căn nhà xập xệ của họ. Những giọt nước mắt kìm nén chảy dài trên khuôn mặt già nua hằn đầy nếp nhăn, nhưng trong ánh mắt bà không có sự oán trách, chỉ còn lại nỗi buồn sâu thẳm và lòng quyết tâm sẽ làm mọi cách để ông Viên có thể sống thêm ngày nào hay ngày đó.
Dù cuộc sống gian nan, tình yêu và sự gắn bó giữa ông Viên và bà Hồng đã vượt qua mọi thử thách của số phận. Bà Hồng, dù tuổi cao, vẫn chăm sóc ông Viên chu đáo, từ từng bữa ăn đến việc lo lắng cho sức khỏe của ông. Những năm tháng cuối đời, họ không chỉ là bạn đồng hành mà còn là "điểm tựa" vững chắc cho nhau. Ông Viên, với trái tim mỏi mệt, tìm thấy sự an ủi trong ánh mắt đầy bao dung của bà Hồng. Còn bà Hồng, với nghị lực và lòng yêu thương, đã tìm được lý do để tiếp tục cố gắng.
Thế nhưng, thời gian và những gì bà Hồng làm đã dần thay đổi mọi thứ. Trước sự chăm sóc tận tụy của bà dành cho người cha già bệnh tật, sự gắn bó chân thành không màng lợi ích, các con ông Viên bắt đầu nhận ra sai lầm trong cách nhìn nhận của mình. Họ thấy rõ rằng, chính bà Hồng – chứ không phải ai khác – là người đồng hành cùng ông Viên trong những ngày tháng cuối đời, lo toan từ bữa ăn đến từng hơi thở yếu ớt.
Sự thay đổi trong thái độ của các con ông Viên là một bước ngoặt quan trọng. Họ không chỉ học cách thấu hiểu hoàn cảnh của cha mình mà còn nhận ra giá trị của tình người vượt lên trên mọi định kiến xã hội. Từ chỗ lạnh lùng, họ dần chung tay hỗ trợ bà Hồng, mỗi người góp một chút, để việc chăm sóc ông Viên trở nên nhẹ nhàng hơn. Đây không chỉ là sự đền đáp dành cho cha mà còn là bài học về lòng bao dung và tình yêu thương giữa con người với con người.
Chuyện về ông Viên và bà Hồng khắc họa một tình yêu giản dị nhưng sâu sắc, minh chứng rằng tình cảm chân thành có thể trở thành điểm tựa tinh thần và thể chất cho con người, ngay cả khi họ ở những ngày tháng cuối đời. Giữa những đau khổ, mất mát và mặc cảm, tình yêu của họ không chỉ vượt qua định kiến xã hội mà còn trở thành nguồn động lực để cả hai đối mặt với khó khăn. Qua đó, câu chuyện nhấn mạnh rằng tình yêu không bị giới hạn bởi tuổi tác, hoàn cảnh hay những ràng buộc thông thường, mà chính là sự thấu hiểu, sẻ chia và gắn bó.
Câu chuyện đặt ra thông điệp về sự báo hiếu và trách nhiệm. Chăm sóc cha mẹ không chỉ là chu cấp vật chất mà còn cần sự thấu cảm, tình yêu thương và chia sẻ. Nó cũng nhấn mạnh rằng việc đánh giá một con người không nên dựa trên quá khứ sai lầm hay hoàn cảnh hiện tại khó khăn, mà cần xét đến những giá trị nhân bản mà họ đang vun đắp. Ông Viên, dù từng lầm lỡ, vẫn xứng đáng nhận được sự quan tâm và yêu thương từ gia đình, nhờ những cố gắng và tình cảm mà ông đã dành cho cuộc đời mới với bà Hồng.
Câu chuyện mở ra những suy ngẫm sâu xa về đạo đức: liệu tình yêu và sự chăm sóc có thể chuộc lại những lỗi lầm trong quá khứ? Liệu giá trị của một con người có thể được tái khẳng định bởi những hành động chân thành hiện tại? Đồng thời cũng thách thức quan niệm truyền thống về gia đình, đặt ra câu hỏi liệu "gia đình" có chỉ là máu mủ, hay nó còn là nơi mà mỗi con người tìm được điểm tựa yêu thương, vượt qua những giới hạn về quan hệ huyết thống. Con người, dù rơi vào nghịch cảnh, vẫn luôn có cơ hội tìm thấy ý nghĩa và hạnh phúc qua sự thấu cảm và tình yêu thương. Sự tha thứ, bao dung và lòng trắc ẩn không chỉ mang lại bình yên cho người khác mà còn là con đường giúp ta vượt lên mọi đau khổ, tái tạo những giá trị đẹp đẽ cho cuộc đời. Từ hai số phận nhỏ bé nhưng đầy nghị lực, phải chăng đây là bài học nhân văn sâu sắc về tình yêu, lòng bao dung và ý nghĩa của "điểm tựa" đời người.
La Giang
Thái Nguyên, tháng 11 năm 2024